Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Kul azmayınca Hak yazmaz.
Kötülük etmeyen kötülük görmez.
Düşman düşmana gazel (yasin) okumaz.
Düşmanın kötülük yapması olağandır, anlamında söylenir.
Yumuşak huylu atın çiftesi pek olur.
Bak: “Yavaş atın tekmesi (çiftesi) yavuz olur.”
Düşenin dostu olmaz.
Bu sözde “düşmek” iki anlama gelir. Biri, herhangi bir nedenle eski itibarını, güvenirliğini yitirme; İkincisi daha çok ahlâk yönünden toplumca kabul edilmeyen davranışlar gösterme halidir. İnsanlar genellikle başarılı olanlar, doğru ve dürüst davrananlarla ilgi ve dost- / luk kurmak isterler. Bu yüzden bu iki vasıf ortadan kalkınca, ilgi ve dostluk da ya zayıflamakta ya da tümüyle silinmektedir. Bu söz bir de insanın vefasızlığını, yani insan sevgisindeki süreksizliği anlatır. Kişinin basit, bencil ve küçük hesaplarla sevgisinden geçmemesini öğütler.
'“Unutma ki dostu olmaz düşenin İptida dost alır yakan demişler.” (Mir''ati) / “Nezaret eyledim tıflı cahile Köydeki yarenlik çıkdı nafile / Sefinem vurunca taşlı sahile Yarandan bir küçük selâm görmedim. (Rıza Tevfık)'
Ahlatın (armudun) iyisini ayı yer.
Gerçek sahipleri ortaya çıkmadıkça kimi açıkgöz asalaklar haketmedikleri iyi şeylere sahip çıkmakta devam edeceklerdir.
“Meyvanın iyisin ayılar yermiş Gel kara zülfüne kullar olduğum.” (Karacaoğlan)
Kötü söyleme eşine, ağı katar aşma.
Kötülük yapan kötülük görür; hele yakınlarına yapılırsa bir de daha çok kötülük görür.
Araba devrilince yol gösteren çok olur.
İş işten geçtikten sonra verilen öğüdün gereksizliğini, bir değeri olmayacağını anlatır.
Gelin altın taht getirmiş, çıkmış üstüne kendi oturmuş.
Başkaları için yapılan bir çalışmada kişi kendine çıkar sağlamamalıdır.
Mezar taşı ile övünülmez.
Kimi insanlar, önceden yaşamış ünlü ya da önemli yakınlarıyla övünürler. Oysa bu kişilerin başarılarında bir payları yoktur. İnsanın, ancak kendi başarısıyla övünmeye hakkı
Öküz öldü, ortaklık bozuldu.
Dostluk yada bir yakınlık maddi bir çıkarla kurulmuşsa, maddi çıkarın bozulmasıyla dostluğun ve yakınlığın sona ereceğini anlatır.

Pages