Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Acele işe şeytan karışır.
Bir iş, belli bir süre içinde yapılır. Süre uzatılırsa iş gecikir; acele edilir, süre kısaltılırsa karışıklık olur. Hem istenilen sonuç alınamaz, hem daha da gecikilmiş olur. Akılla, sınanmış yollarla yapılırsa, kısa zamanda amaca ulaşmak elbette iyidir.
“Erişir menzil-ü maksuduna aheste giden Tiz-i reftarolanın pay ine dâmen dolaşır. “ (Hatemî)
Köseyle alay edenin top sakalı kara gerek.
Başkasıyla alay edenin, kendinin kusuru olmamalıdır.
Düşman düşmana gazel (yasin) okumaz.
Düşmanın kötülük yapması olağandır, anlamında söylenir.
Bir deli kuyuya taş atmış, kırk akıllı çıkaramamış.
Normal olmayan insanların topluma çok büyük kötülük yapabileceğini, yapılan bu kötülükten kolay kolay kurtulunamayacağını anlatır.
Ürüyen köpek ısırmaz.
Gözdağı vermek amacıyla bağırıp çağıran kimselere ö- nem vermemek gerekir.
Karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış.
Ders almak, örnek almak yerine birinin davranışlarını aynen benimsemek, taklit etmek, taklit edeni gülünç duruma düşürür, kişiliğinden eder.
Geline “oyna” demişler, “yerim dar” demiş.
Bak: “Oynamasını bilmeyen kız, “yerim dar” demiş; yerini genişletmişler, “yenim dar” demiş.”
Tatarın kılavuza ihtiyacı yoktur.
İşini bilene iş öğretilmez.
Balık ağa girdikten sonra aklı başına gelir.
İnsan yanlış iş yaptıktan sonra, yaptığı işin yanlışlığını daha iyi anlar.
Düşenin dostu olmaz.
Bu sözde “düşmek” iki anlama gelir. Biri, herhangi bir nedenle eski itibarını, güvenirliğini yitirme; İkincisi daha çok ahlâk yönünden toplumca kabul edilmeyen davranışlar gösterme halidir. İnsanlar genellikle başarılı olanlar, doğru ve dürüst davrananlarla ilgi ve dost- / luk kurmak isterler. Bu yüzden bu iki vasıf ortadan kalkınca, ilgi ve dostluk da ya zayıflamakta ya da tümüyle silinmektedir. Bu söz bir de insanın vefasızlığını, yani insan sevgisindeki süreksizliği anlatır. Kişinin basit, bencil ve küçük hesaplarla sevgisinden geçmemesini öğütler.
'“Unutma ki dostu olmaz düşenin İptida dost alır yakan demişler.” (Mir''ati) / “Nezaret eyledim tıflı cahile Köydeki yarenlik çıkdı nafile / Sefinem vurunca taşlı sahile Yarandan bir küçük selâm görmedim. (Rıza Tevfık)'

Pages